Andrzeja Wolana O wolności
Wydanie krytyczne traktatu Andrzeja Wolana De libertate politica sive civili z roku 1572 oraz jego staropolskiego tłumaczenia pióra Stanisława Dubingowicza pt. O wolności ślacheckiej albo rzeczypospolitej.
Jeśli spośród moich prac miałbym wymienić jedną, którą szczególnie sobie cenię, byłaby to chyba dokonana wspólnie z prof. Romanem Mazurkiewiczem edycja traktatu politycznego Andrzeja Wolana pt. De libertate politica sive civili z 1572 roku, dość wcześnie przełożonego na polski przez Stanisława Dubingowicza i wydanego w 1606 roku pt. O wolności rzeczypospolitej albo ślacheckiej. Traktat Wolana należy bez wątpienia do jednego z ważniejszych nurtów myśli politycznej Rzeczypospolitej wieku XVI.
Składające się z 15 rozdziałów dzieło polityczne “papieża kalwinistów litewskich” podejmuje kwestie żywo dyskutowane w epoce renesansu, jak natura wolności, jej zakres i ograniczenia, istota i początki szlachectwa, ustrój Rzeczypospolitej, sprawiedliwość, prawo w sferze publicznej i prywatnej, obyczajowość i moralność szlachecka. Autor powołuje się m.in. na ustrój republiki weneckiej, na przykłady Francji i Hiszpanii, sięga również do koncepcji myślicieli starożytnych i renesansowych.
Książka w gruncie rzeczy składa się z dwóch edycji, zawiera bowiem zarówno wydanie originalnego tekstu łacińskiego z 1572 roku, jak i jego staropolskiego przekładu z roku 1606, zaopatrzona jest w dwa aparaty krytyczne oraz jeden wspólny komentarz. Mimo że nasze prace nad książką były rozłożone po połowie, edycja tekstu polskiego jest przede wszystkim zasługą prof. Mazurkiewicza, mnie zaś przypadła w udziale przede wszystkim część łacińska. Książka doczekała się kilku recenzji i omówień krytycznych (zob. niżej).
Wolan, A. (2010). De libertate politica sive civili / O wolności rzeczypospolitej albo ślacheckiej (tłumaczenie Stanisława Dubingowicza). Wydali i opracowali M. Eder i R. Mazurkiewicz. Warszawa: Neriton.
recenzje:
Daugirdas, K. (2011), Archiv für Reformationsgeschichte. Literaturbericht, 40: 131.
Roczniak, W. (2012), Renaissance Quarterly, 65: 1172–1173.
Patiejūnienė, E. (2010), Senoji Lietuvos literatūra, 30: 329–344.
Niedźwiedź, J. (2011), Terminus, 24: 149–156.